Atopik Dermatit ve Egzema Hakkında Temel Bilgiler
14 Eylül Dünya Atopik Egzema Günü kapsamında, Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği tarafından yapılan detaylı açıklamalarla, halk arasında sıkça karşımıza çıkan egzema hastalığının gerçek tanımı ve etkileri ortaya konuyor. Atopik dermatit, yaygın görülen ve özellikle çocuklar ile genç yetişkinlerde sıklıkla rastlanan bir deri rahatsızlığıdır. Bu hastalık, ciltte kaşıntı, kızarıklık ve kuruluk gibi belirtilerle kendini gösterir ve yaşam kalitesini ciddi ölçüde etkileyebilir.
Türkiye’de yapılan araştırmalara göre, çocuklarda %20, yetişkinlerde ise %10 oranında görülen atopik dermatit, her yaşta ortaya çıkabilen ve zaman zaman şiddetinde artışlar gözlemlenen bir hastalıktır. En sık ilk 6 ayda, yaklaşık olarak %50’sinde çocukluk döneminde, ilk 1 yıl içinde %60’ında ve ilk 5 yaş civarında hastalık belirtileri başlar. Her ne kadar hastalığın seyri bireyler arasında farklılık gösterse de, erişkinlikte de devam edebilir. Bu nedenle, hastalığın düzenli takip edilmesi ve uygun tedavi planlarının uygulanması büyük önem taşımaktadır.
Atopik Dermatitin Bulaşıcı Olmadığı ve Tanı Süreci
Atopik dermatit, mikrobik olmayan bir cilt rahatsızlığıdır ve kesinlikle bulaşıcı değildir. Hastalığın temel belirtileri arasında, yoğun kaşıntı ile birlikte kızarık ve kuru cilt lezyonları bulunur. Bu kızarıklıklar, çeşitli tetikleyici faktörler tarafından tetiklenebilir ve özellikle gece saatlerinde artış gösterebilir. Bu durum, hastaların uyku düzenini bozarken, psikolojik açıdan da stres kaynağı olabilir. Ayrıca, kaşıntı ve buna bağlı cilt yaraları, yaşam kalitesinde ciddi bozulmalara yol açabilir.
Her Üç Atopik Dermatitli Çocuktan Birinde Alerjik Durumlar Gözlemlenir
Hastalarda, yaklaşık üçte bir oranında, besinler veya hava yoluyla alınan alerjenlere karşı duyarlılık saptanır. Türkiye’de çocukların %85’inde görülen alerjik reaksiyonların temel nedeni, genellikle besin alerjileridir. Bu alerjenler arasında yumurta akı, süt, fındık, ceviz, susam, buğday ve nadiren yer fıstığı, mercimek, balık ve kabuklu deniz ürünleri bulunur. Ayrıca, ileri yaşlarda da astım, alerjik rinit, otoimmün hastalıklar ve uyku bozuklukları gibi çeşitli sağlık sorunlarıyla ilişkili olabilir.
Modern Yaşam Tarzı ve Atopik Dermatitin Gelişimindeki Rolü
Günümüzde, atopik dermatitin kesin nedeni henüz tam olarak bilinmemekle birlikte, modern yaşam tarzı ve çevresel faktörlerin hastalığın gelişiminde önemli rol oynadığı düşünülmektedir. Şehir hayatına geçiş, kırsal yaşamdan uzaklaşma, sezaryen doğum oranlarının artması, hazır gıdaların tüketimi, güneş ışığından yeterince faydalanamama ve bağırsak-deri mikrobiyotasındaki değişiklikler gibi unsurlar, bu hastalığın ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.
Çevresel Önlemler ve Egzema Tedavisinde Temel Yaklaşımlar
Egzema tedavisinde temel amaç, hastanın şikayetlerini hafifletmek ve cilt sağlığını korumaktır. Bu amaçla, çevresel faktörlerin kontrolü ve yaşam alanında alınacak önlemler büyük önem taşır. Örneğin, cildi düzenli olarak temiz tutmak, ani sıcaklık ve nem değişikliklerinden kaçınmak, aşırı terlemenin önüne geçmek gerekir. Ayrıca, kaşıntıyı tetikleyen faktörlerin minimize edilmesi ve cilt bariyerinin güçlendirilmesi, hastalığın kontrol altına alınmasında temel stratejilerdir.
Nemlendirici ve Medikal Tedavi Yaklaşımları
Tedavinin en kritik parçası, uygun nemlendiricilerin düzenli kullanımıdır. Özellikle ağır egzema vakalarında, alerjen içermeyen, kimyasal ve parfüm içermeyen nemlendiricilerin tercih edilmesi gerekir. Ayrıca, aktif egzema lezyonlarının üzerine uygulanan kortizonlu kremler, iltihap ve kaşıntıyı azaltmada etkilidir. Bu ilaçların kullanım süresi ve dozu, mutlaka uzman hekimler tarafından belirlenmelidir.
Kıyafet Seçimi ve Cilt Bakımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Egzema hastaları için giyim seçimi de önemli bir faktördür. Pamuklu, yumuşak ve tahriş etmeyen kıyafetler tercih edilmelidir. Yün, naylon ve tüylü giysilerden uzak durulmalı, deterjan ve yumuşatıcıların ise mikrobiyom dengesini bozabileceği göz önünde bulundurularak, doğal ve kimyasal içermeyen temizlik ürünleri kullanılmalıdır. Cilt bakımı sırasında, pH değeri 4,5-5,5 arasında olan ve kokusuz, renksiz sabunlar tercih edilerek, cildin doğal bariyer fonksiyonunun korunması sağlanmalıdır.
Atopik Dermatit Kontrolü ve Uzun Dönem Takip
Uygun tedavi ve önlemlerle, atopik dermatit büyük oranda kontrol altına alınabilir ve hastaların yaşam kalitesi artırılabilir. Erken yaşta başlayan ve besin alerjisiyle birlikte seyreden vakalarda, hastalık uzun süre devam edebilir ve ilerleyen yaşlarda astım veya alerjik rinitle ilişkilendirilebilir. Bu nedenle, hastaların düzenli takip edilmesi ve multidisipliner yaklaşım ile tedavilerinin devam etmesi büyük önem taşır. Aile ve hekim iş birliği, hastalığın olumsuz etkilerinin azaltılmasında anahtar rol oynar.
Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD) Hakkında
Türkiye’de alerji ve immünoloji alanında ilk kurulan sivil toplum kuruluşu olan Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD), hem erişkinler hem de çocuklar için uzmanlar yetiştirmekte ve bu alanda bilimsel çalışmalar yapmaktadır. Dernek, alerjik ve immünolojik hastalıklar konusunda toplum farkındalığını artırmak amacıyla çeşitli etkinlikler, kongreler ve eğitim programları düzenler. Uluslararası kuruluşlar (AAAI, EAACI, SIAF, WAO) ile iş birlikleri sayesinde, ülkemizden katılan bilim insanlarının uluslararası platformlarda temsil edilmesi ve bilimsel gelişmelerin ülkemize kazandırılması sağlanmaktadır. Ayrıca, üyelerine yönelik ücretsiz eğitimler ve seminerler düzenleyerek, alanında güncel bilgilerle donatılmalarını sağlar ve toplum sağlığını destekler.
