PwC Türkiye’nin Yeni Raporu: Türkiye Elektrik Piyasasına Genel Bakış 2023
PwC Türkiye, enerji sektöründeki son gelişmeleri ve geleceğe yönelik öngörüleri içeren kapsamlı bir rapor olan “Türkiye Elektrik Piyasasına Genel Bakış 2023” adlı çalışmasını yayımladı. Bu rapor, özellikle son on yılda ülkemizin yenilenebilir enerji alanında kaydettiği ilerlemeleri detaylandırırken, Türkiye’nin küresel enerji piyasalarındaki konumunu önemli ölçüde güçlendiren dinamikleri de analiz ediyor.
Son üç yıl içerisinde yaşanan önemli gelişmeler ışığında, COVID-19 salgını sonrası elektrik talebinde kayda değer artışlar gözlemlendi. 2021’den itibaren ekonomik faaliyetlerin hız kazanması ve ertelemeye alınmış tüketimin yeniden devreye girmesiyle, elektrik tüketimi önemli ölçüde yükseldi. Ayrıca, 2021’in son çeyreği ve 2022 boyunca, elektrik fiyatlarında görülen artışlar, Avrupa ile paralel olarak Türkiye’de de ciddi bir piyasa hareketliliği ve belirsizlik yarattı.
Raporda dikkat çeken bir diğer konu ise, Türk Lirası’nın değer kaybının elektrik maliyetleri üzerindeki olumsuz etkisi. Bu durum, enflasyonun hızla yükselmesine ve piyasa fiyatlarının yükselmesine neden oldu. Bu gelişmeler, enerji sektörünün yeniden yapılandırılması ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşılması açısından önemli bir dönüm noktası oluşturdu.
PwC Türkiye Şirket Ortağı Engin İyikul ise rapora ilişkin yaptığı değerlendirmede, şu ifadelere yer verdi: “Türkiye elektrik piyasasının tarihsel gelişimi, mevcut durumu ve geleceğe dair öngörüleri bu raporla detaylandırıyoruz. Son iki yılda yerel ve uluslararası yatırımcıların ilgisiyle birlikte, Türkiye’de yeni teknolojiler ve oyuncuların sektöre entegre olması hız kazandı. Batarya fabrikaları, güneş paneli üretim tesisleri, hibrit enerji santralleri ve enerji depolama projeleri gibi önemli yatırımlar, Türkiye’nin enerji bağımsızlığını artırmaya yönelik güçlü adımlar olarak öne çıkıyor.”
Raporun Öne Çıkan Temaları ve Analizleri
- Gelecek Vizyonu ve Yeşil Dönüşüm: Piyasanın henüz gelişme aşamasında olmasına rağmen, Türkiye’nin iklim değişikliği ve sürdürülebilirlik taahhütleri, özellikle Mayıs 2022’de yayımlanan Ulusal Enerji ve İklim Planı ile netleşti. Bu plan, 2053 yılına kadar sıfır karbon emisyonu hedefi doğrultusunda önemli adımlar içeriyor.
- 2053 Hedefleri ve Stratejik Planlar: Ulusal Enerji Planı, 2035’e kadar karşılanması gereken enerji ve emisyon hedeflerini ortaya koyarken, yenilenebilir enerji kurulu gücünün payını artırmayı amaçlıyor. Haziran 2023 itibariyle %53 olan yenilenebilir enerji payının, 2035’te %65’e ulaşması öngörülüyor. Güneş enerjisinin bu alandaki liderliği ise, %53 oranıyla en büyük payı temsil ediyor.
- Enerji Üretimi ve Tüketim Tahminleri: 2035 itibarıyla Türkiye’nin yıllık elektrik tüketiminin 500 TWh’yi aşması bekleniyor. Sanayi ve hizmet sektörleri, toplam tüketimin %50’sinden fazlasını oluşturacak. Bu büyüme, enerji arz güvenliği ve sürdürülebilirlik açısından yeni fırsatlar ve zorluklar ortaya koyuyor.
- Yenilenebilir Enerji ve Yatırımcılar: Türkiye’de kurulu güçleri 250 MW’tan fazla olan 20’den fazla şirket faaliyet gösteriyor. Bu şirketler ağırlıklı olarak hidroelektrik alanında faaliyet gösterirken, güneş ve rüzgar enerji projelerine yatırım yapan büyük oyuncu sayısında sınırlı sayıda kalıyor. Bu durum, sektörde yeni girişimler ve çeşitlendirme ihtiyacını gözler önüne seriyor.
- Avrupa ve Türkiye’nin Enerji Sıralamasında Güncel Durum: Avrupa’daki yenilenebilir enerji kapasitesi 2011’den itibaren %6,6 artışla 2022’de 765 GW seviyesine ulaşırken, Türkiye ise güncel verilerle Avrupa’nın en büyük 5. yenilenebilir enerji kurulu gücüne sahip ülke konumunda. Ayrıca, hidroelektrik kapasitesinde Norveç’in ardından Avrupa’da ikinci sırada yer alıyor.
- Global ve Bölgesel Rekabet Gücü: Son 10 yılda yenilenebilir enerjiye yapılan odaklanma, Türkiye’yi dünya sıralamasında 12. sıraya yükseltti. Bu başarı, ülkemizin enerji teknolojilerinde ve kapasite geliştirmedeki gelişimini gösteriyor. Ayrıca, gelişmiş depolama teknolojileri, tedarik kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve doğal gaz altyapısındaki esneklik, Türkiye’nin enerji tedarikinde rekabet avantajını artırıyor.
- Hidrojen ve Yeşil Enerji Geleceği: Avrupa’nın hidrojen yatırımlarını genişletmesi ve Almanya’nın bu alandaki finansman motivasyonu, Türkiye’nin yeşil hidrojen tedarikçisi olarak yeni fırsatlara kapı aralıyor. Bu gelişmeler, Türkiye’nin bölgesel enerji stratejisinde önemli bir rol üstlenmesine olanak tanıyacak.
- Birleşme ve Satın Alma Faaliyetleri: Son iki yılda, enerji sektöründe çeşitli birleşme ve satın alma işlemleri gerçekleşti. Bu hareketlilik, sektörün dinamiklerini ve yatırım ortamını yakından gösteriyor.
- Elektrikli Araçlar ve Şarj Altyapısı: Elektrikli araç pazarı, toplam otomobil satışları içindeki payını %0,1’den %1,1’e yükseltti. Ayrıca, yeni batarya tesisleri ve teknolojik gelişmeler, bu alanda ciddi bir büyüme ve modernizasyonun habercisi olarak öne çıkıyor.
Bu detaylar ışığında, Türkiye’nin enerji alanındaki dönüşüm yolculuğu, küresel trendleri yakalamakla kalmayıp, yerel potansiyeli en iyi şekilde değerlendirmeye yönelik güçlü adımlar içeriyor. Gelecekte, yenilenebilir enerji kaynaklarının entegrasyonu ve teknolojik inovasyonlar sayesinde, Türkiye’nin enerji bağımsızlığı ve sürdürülebilirliği daha da güçlenecek gibi görünüyor.
