Çocuklarda İştahta ve Beslenmede Yaygın Hatalar
Çocuk gelişimi ve sağlıklı beslenme konusunda ebeveynlerin iyi niyetle yaptığı bazı davranışlar, aslında çocukların sağlığını olumsuz etkileyebilir. Özellikle çocuklukta görülen iştahsızlık ve yeme bozuklukları, nüfusun yaklaşık %40’ını 1 yaşına yaklaşan çocuklar arasında etkiler. Ailelerin bu süreçteki tutumları, çocukların sağlıklı beslenme alışkanlıklarını kazanmalarında belirleyici rol oynar. Liv Hospital Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Emre Çenesiz, en sık yapılan 5 hatayı ve bu hatalara karşı alınması gereken önlemleri detaylarıyla anlattı.
Hata 1: Çocuklara Zorla Yemek Yedirmeye Çalışmak
Çocuklar bazen yemek konusunda isteksiz olabilir veya az yiyebilir. Eğer çocuğunuzda herhangi bir sağlık sorunu yoksa, onu zorlamadan kendi tercihlerini yapmasına izin vermek en doğru yaklaşımdır. Çocukların kendileri açlık ve tokluk sinyallerini tanımaları, sağlıklı beslenmenin temelidir. Unutulmaması gereken önemli nokta, ilk lokmayı aldıktan yaklaşık 20 dakika sonra doygunluk hissinin oluşmasıdır. Çocuklar zorla yedirilirse, ileriki yaşlarda yemek seçiciliği ve yeme davranışlarının bozulması gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle, çocuğunuz aç olduğu zaman yemeğine izin verin ve tokluk hissettiği zaman yemeyi bırakması gerektiğini öğretin. Ayrıca, sofrada birlikte yemek yeme alışkanlığını teşvik ederek, yemeğin keyifli ve rahat bir ortamda geçmesini sağlayabilirsiniz.
Hata 2: Ödül Olarak Abur Cubur veya Sevdiği Yiyecekleri Kullanmak
Çocuklarda istenen davranışları pekiştirmek için yiyecekleri ödül olarak kullanmak oldukça yaygın bir yanlıştır. Bu, çocuğun beslenme alışkanlıklarını olumsuz etkileyebilir ve sağlıksız bir beslenme karakterinin oluşmasına zemin hazırlayabilir. Tabii ki, bazen sevdiği yiyeceklerle ödüllendirmek uygun olabilir, ancak bu her zaman ve sürekli yapılmamalıdır. Eğer ödüllendirme alışkanlığı devam ederse, çocuk sadece çikolata veya dondurma gibi tatlılara ulaşmak için belirli davranışları sergilemeye başlayabilir. Disiplin ve iyi alışkanlıklar kazandırmak için, çocukların davranışlarının ödüllendirilmesi gerektiğinde, onları sağlıklı alternatiflerle teşvik edin ve yiyecek dışındaki ödülleri tercih edin. Bu sayede, sağlıklı beslenme alışkanlıkları pekişir ve çocukların yiyeceklerle ilişkisi daha dengeli olur.
Hata 3: Yeni Besinleri Birden Çok Türü Birlikte Sunmak
Çocuklara yeni yiyecekleri tanıtırken, her seferde tek bir besin kullanmak ve onu dikkatle gözlemlemek çok önemlidir. Birden fazla yeni yiyeceği aynı anda sunmak, çocuğun bu yiyecekleri tanımasını ve alışmasını zorlaştırır. Bu nedenle, yeni yiyecekleri zaman içinde ve sabırlı bir şekilde sunmak gerekir. Ayrıca, çocukların sevmediği besinler olabilir ve bu durumlara saygı göstermek gerekir. Çocuklar, temel besin gruplarından bazılarını tüketerek sağlıklı gelişimlerini sürdürebilirler. Örneğin, peynir yemeyen bir çocuk yerine süt veya yoğurt tüketebilir. Sevmediği yiyecekleri tekrar tekrar denemek ve ona alternatifler sunmak, zamanla damak tadının gelişmesine katkı sağlar. Ancak, ısrarcı olmak yerine, çocukların tercihlerini dikkate alarak, farklı besinleri denemeleri teşvik edilmelidir.
Hata 4: Tüm Tatlılardan Tamamen Mahrum Bırakmak
Obezite ve sağlıksız beslenme sorunlarının artmasıyla birlikte, ebeveynler tatlıları tamamen yasaklama yoluna gidebilir. Ancak, bu yaklaşım çocuklarda olumsuz bir yeme alışkanlığına neden olabilir. Tatlılar, sağlıklı bir yaşamda ve dengeli beslenmede yer almalıdır. Çocukların sağlıklı ilişkiler kurabilmesi için, tatlı tüketiminde ölçülü davranmak ve sınırlar koymak önemlidir. Tatlıların tamamen yasaklanması, çocukların yeme arzularını artırabilir ve gizlice daha fazla yeme isteği duyabilirler. Bu nedenle, tatlı tüketimini makul seviyelerde tutmak ve kontrol altında yapmak, çocukların sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmesine yardımcı olur. Ayrıca, çocuklara çeşitli tatlı alternatifleri ve az şekerli seçenekler sunmak, bu konuda bilinçli alışkanlıklar geliştirmelerine destek sağlar.
Hata 5: Çocuğu Hızla Zayıflatmak veya Diyete Başlamak
Çocuklarda kilo problemleri, genellikle hareketsizlik ve fazla kalori tüketiminden kaynaklanır. Eğer çocuk sağlıklı bir şekilde büyüyorsa, kilo almak yerine, kilo alımını durdurmak ve mevcut kiloda tutmak asıl hedef olmalıdır. Hızlı ve katı diyetler, çocukların gelişimini olumsuz etkileyebilir. Sağlıklı kilo kontrolü, uygun beslenme ve aktif yaşam biçimiyle sağlanır. Gereksiz kalori kısıtlamaları ve aşırı zayıflatıcı yöntemler, büyümenin durmasına, hormon dengesizliklerine ve vitamin-mineral eksikliklerine yol açabilir. Bu nedenle, çocuğunuzun kilo alımı durduğunda veya normal kiloda olduğundan emin olduktan sonra, sağlıklı ve dengeli beslenmeye devam edilmelidir. Boy uzaması ve gelişim sürecine zarar vermeden, kilo ve boy oranını korumak en önemli amaçtır.
Sonuç ve Öneriler
Sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlıkları, çocukların yaşamlarının temel taşlarını oluşturur. Ebeveynlerin bu süreçte sakin, sabırlı ve bilinçli davranması, çocukların sağlıklı gelişimini destekler. Çocukların sevmediği yiyecekleri zorla yedirmeye çalışmak yerine, zamanla ve çeşitli yöntemlerle alıştırmak en doğrusudur. Ayrıca, ödüllendirme ve disiplin uygulamalarında dikkatli olunmalı, sağlıklı alternatifler tercih edilmelidir. Her çocuğun farklı olduğunu ve beslenme alışkanlıklarının zamanla geliştiğini unutmadan, sevgi ve anlayışla yaklaşmak, en sağlıklı sonuçları getirir.
