Modern İnsanlarda Erteleme Hastalığının Yükselişi ve Psikolojik Temelleri
Günümüz dünyasında, özellikle yoğun yaşam temposu ve yüksek beklentiler altında yaşayan bireyler arasında erteleme alışkanlığı, sadece alışkanlık değil, aynı zamanda ciddi bir psikolojik sorun haline gelmeye başlamıştır. Bu davranış, çoğu zaman başarıyı engelleyen ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen önemli bir engel olarak görülmektedir. Uzmanlar, ertelemenin yalnızca irade veya tembellik meselesi olmadığını, altında yatan çeşitli duygusal ve psikolojik dinamiklerin olduğunu vurgulamaktadır.
Uzmanlardan Erteleme Hastalığı Hakkında Derinlemesine Bilgi
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, erteleme hastalığının kökenlerine dair önemli açıklamalarda bulundu ve bu davranışın ardındaki psikolojik nedenleri detaylandırdı. Modern çağda en sık karşılaşılan erteleme türü olarak akademik erteleme öne çıkmaktadır. Bu, öğrencilerin, üniversite adaylarının veya çalışanların, ödevlerini, sınavlara hazırlıklarını veya projelerini zamanında tamamlamama eğilimini ifade eder.
Dr. Şentürk, erteleme davranışının sürekli hale gelerek yaşamın tüm alanlarını olumsuz etkilemeye başlamasıyla ciddi bir sorun haline geldiğine dikkat çekerek, toplumda yaklaşık %20 oranında kronik erteleyici bulunduğunu belirtmektedir. Ayrıca, internet ve sosyal medya kullanımının erteleme davranışını tetiklediğine vurgu yaparak, bu mecralarda geçirilen zamanın ortalama 1,5 saat olduğunu ve bu sürenin, yapılması gereken aktivitelere kıyasla oldukça fazla olduğunu ifade etti.
Problem, Sonuca Odaklanmak ve Başarısızlık Korkusu ile İlgili
Erteleme alışkanlığıyla ilgili en önemli sorunlardan biri, başarı kaygısı ve başarısızlık korkusudur. Uzmanlar, ertelemenin yalnızca irade gücüyle değil, aynı zamanda kişinin kendisini ve hedeflerini nasıl algıladığıyla da yakından ilişkili olduğunu vurgulamaktadır. Dr. Şentürk, “Sonuçlara odaklanmak, başarıyı ve başarısızlığı sürekli düşünmek, bireyde kaygı ve endişe oluşturur. Bu da, olumsuz duyguların ve korkuların baskısıyla harekete geçmeyi engeller.” diyerek, ertelemenin temelinde yatan psikolojik mekanizmalara dikkat çekiyor.
Bireyler, kendilerine büyük gelen görevleri yerine getirmek yerine, kendilerini daha iyi hissettirecek alternatif faaliyetlere yönelir. Bu aktiviteler arasında telefonla sohbet etmek, sosyal medya platformlarında zaman geçirmek veya online oyunlar oynamak gibi zaman alıcı ve dikkat dağıtıcı davranışlar yer alır.
Ertelemenin Duygusal Kökenleri ve Güncel Yaklaşımlar
Eskiden, ertelemenin temel nedenleri zaman yönetimi yetersizliği ve irade eksikliği olarak görülürken, günümüzde uzmanlar, duyguların ertelemedeki rolüne daha fazla önem vermektedir. Dr. Şentürk, “Hangi duyguların ertelemeye neden olduğunu anlamak ve yüzleşmek, bu davranışın üstesinden gelmede kritik önem taşır.” diyerek, duygusal faktörlerin ertelemede belirleyici olduğunu belirtmektedir.
Erteleme hastalığı ile en sık ilişkili psikiyatrik bozukluklar arasında anksiyete bozukluğu ve erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) yer almaktadır. Ayrıca, mükemmeliyetçi kişilik özellikleri de bu davranışın görülme sıklığını artırmaktadır. Bu durumlar, kişinin kendisini ve çevresini olumsuz etkileyen, yaşam kalitesini düşüren sorunlar olarak klinik yaklaşımlarda ele alınmaktadır.
Sonuç ve Tavsiyeler
Erteleme alışkanlığıyla mücadelede, duyguların ve psikolojik dinamiklerin anlaşılması ve üzerinde çalışılması büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda, bireylerin kendilerini ve duygularını tanımaları, gerekirse uzman psikolojik destek almaları, erteleme davranışını azaltmada etkili adımlar olacaktır.
