Meme Kanseri Nedir ve Neden Bu Kadar Önemlidir?
Meme kanseri, kadınlar arasında en yaygın görülen ve dünya genelinde kadınların %12’sini etkileyen ciddi bir sağlık sorunudur. Günümüzde her 8 kadından 1’inin yaşamı boyunca meme kanseri ile karşılaşma riski bulunmaktadır. Bu hastalık, bilim insanlarının yoğun araştırmalar yaptığı ve tanı ile tedavi yöntemlerinde büyük ilerlemeler kaydedildiği bir kanser türüdür. Ancak, hastalığın erken teşhisi ve bilinçli farkındalık, yaşam kurtarıcıdır.
Erken Tanı ve Kendini Muayene
Prof. Dr. Cihan Uras, Acıbadem Üniversitesi Senoloji (Meme Bilimi) Araştırma Enstitüsü Başkanı ve Acıbadem Maslak Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı olarak, kadınların ve risk grubundaki erkeklerin kendi kendine muayene yapmasının hayati önem taşıdığını vurgulamaktadır. 20 yaş üzeri kadınlar ve ailesinde meme, yumurtalık ya da bağırsak kanseri öyküsü olan erkekler, ayda sadece 10 dakika ayırarak kendi kendine meme muayenesi yapmalıdır. Bu düzenli uygulama, erken teşhisi sağlayarak tedavi şansını artırır.
Sağlıklı Yaşamın Meme Kanseri Üzerindeki Etkisi
Modern yaşamın getirdiği pek çok risk faktörü, meme kanseri riskini yükseltmektedir. Sigara, alkol tüketimi, yüksek kalorili ve işlenmiş gıdalarla beslenme, hareketsizlik ve aşırı kilo alımı gibi alışkanlıklar hastalığın oluşumunu kolaylaştırır. Prof. Uras, sağlıklı yaşam tarzının benimsenmesinin önemli olduğunu belirterek, “Her gün en az 30 dakika tempolu yürüyüş yapmak ve sağlıklı beslenmek, meme kanseri riskini önemli ölçüde azaltır” diyor. Ayrıca, kimyasal içerikli temizlik ürünlerine maruz kalmaktan kaçınılmalı ve stres yönetimi sağlanmalıdır.
Meme Kanseri Belirtileri ve Uyarıcı İşaretler
Meme kanserlerinin belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve bazı durumlarda hiçbir belirti vermeden ilerleyebilir. En sık görülen belirtiler arasında memede ele gelen sert kitle, meme başından gelen anormal akıntı, ciltte portakal kabuğu görünümü, ciltte çekinti, kızarıklık ve şişlik bulunmaktadır. Ağrısız ve sert bir kitle genellikle ilk uyarı işaretidir, ancak her ele gelen kitle mutlaka kanser anlamına gelmez ve mutlaka uzman bir hekime danışılmalıdır.
Yıllık Muayene ve Tarama Programları
Türkiye’de meme kanseri görülme oranı özellikle 50 yaşın altına da hızla yayılmaktadır. Bu nedenle, düzenli hekim kontrolü ve tarama programları büyük önem taşımaktadır. 30 yaşından itibaren meme ultrasonu, 40 yaşından itibaren ise yılda bir kez mamografi yapılması önerilir. Ailede risk faktörü olan kişiler, 20 yaşından itibaren 1-3 yılda bir uzman kontrolüne giderek taramalarını yaptırmalıdır. Mamografinin, meme dokusu yoğun olan kişilerde ultrason ile birlikte kullanılması, tanı doğruluğunu artırır.
Risk Faktörleri ve Önlenebilir Riskler
Meme kanseri risk faktörleri, değiştirilebilir ve değiştirilemez olarak ikiye ayrılır. Genetik yatkınlık, yaş ve ırk gibi faktörler değiştirilemezken, yaşam tarzı ve çevresel etkenler değiştirilebilir niteliktedir. Sigara, alkol, hormon kullanımı, düzensiz ve kötü beslenme, yetersiz emzirme gibi faktörler risk seviyesini artırmaktadır. Prof. Uras, ‘‘Sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmek ve risk faktörlerini azaltmak, meme kanseri riskini önemli ölçüde düşürür’’ diyerek, bireylerin bu konularda bilinçlenmesini öneriyor.
Sosyal Medya ve Yanlış Bilgilere Dikkat
Günümüzde, internet ve sosyal medya platformlarında yer alan yanlış bilgiler, meme kanseri hakkında yanlış algılara yol açmaktadır. Prof. Uras, ‘‘Tedaviyi geciktirecek hurafe ve yanlış inanışlara inanmak, hastalığın ilerlemesine neden olur. Örneğin, meme kitlelerinin biyopsi veya cerrahi ile tedavi edilmesi, radyasyonun kansere neden olması gibi yanlış bilgiler, hastaları yanlış yönlendirebilir. Bu nedenle, sağlıkla ilgili konularda mutlaka uzman hekimlere danışılmalı ve bilimsel temelli bilgiler takip edilmelidir’’ diyor.
Meme Kanseri Tedavisinde Son Gelişmeler ve Yenilikler
Son yıllarda, meme kanseri tedavisinde devrim niteliğinde gelişmeler yaşanmıştır. Cerrahi yöntemler, artık ilk seçenek olmaktan çıkmış, kemoterapi, radyoterapi ve hedefli ilaçlar ile kişiye özel tedavi planları uygulanmaktadır. Moleküler özellikler dikkate alınarak, hastanın memesi korunabilir ve yaşam kalitesi artırılabilir. Ayrıca, robotik cerrahi ve rekonstrüktif cerrahi teknikleri sayesinde, izsiz ve estetik açıdan başarılı meme ameliyatları mümkün olmuştur. Prof. Uras, ‘‘Gelişmiş tedavi yöntemleri sayesinde, her üç kadından ikisinin memesi korunabiliyor’’ diyerek, umut verici gelişmeleri vurguluyor.
Ayda 1 Kere, Ayna Karşısında Elle Muayene
Günümüzde, meme kanseri 40 yaşın altındaki genç kadınlarda da hızla artmaktadır. Bu nedenle, 20 yaş üzeri kadınlar ve risk grubundaki erkeklerin ayda bir kez, sadece 10 dakika ayırarak kendi kendine meme muayenesi yapması çok önemlidir. Prof. Uras, ‘‘Kendi kendini muayene etmek, erken teşhis ve tedavi için en etkili yöntemlerden biridir’’ diyerek, adım adım yapılması gereken muayene prosedürünü şu şekilde sıralamaktadır:
- Ayna karşısına geçin ve iki elinizi belinize koyun. Memelerin simetrik olup olmadığını, ciltte renk değişikliği, çöküntü veya simetri bozukluğu olup olmadığını dikkatlice inceleyin.
- Kollarınızı yukarı kaldırıp, aynı kontrolleri tekrarlayın.
- Yere uzanın ve sağa dönün. Başınızın altına küçük bir yastık koyarak, sağ elinizin iç kısmıyla, meme başından göğüs duvarına kadar saat yönünde ve dairesel hareketlerle muayene edin. Ardından sol taraf için de aynı işlemi yapın.
- Koltuk altlarınızı dikkatlice kontrol edin. Sağ ve sol koltuk altlarını, parmak uçlarınızla hafifçe bastırarak, herhangi bir sertlik veya kitle olup olmadığını kontrol edin.
Bu basit ama etkili yöntem, erken teşhise büyük katkı sağlar ve meme sağlığını korur.
