Newton-Katip Çelebi Fonu ve Uluslararası İş Birliği
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ile British Council tarafından 2014 yılından bu yana sürdürülen, Birleşik Krallık ve Türkiye arasındaki bilimsel ve teknolojik ortaklıkları güçlendirmeyi amaçlayan Newton-Katip Çelebi Fonu, özellikle çığır açan projeleriyle dikkat çekmeye devam ediyor. Bu fon sayesinde, önemli sorunlara yenilikçi çözümler geliştiren projeler hayata geçiriliyor. 2020 yılında, yüksek etki ve yenilikçiliği ile Newton Prize ödülünü kazanan ve Hacettepe Üniversitesi’nin de katkı sağladığı “Düşük Maliyetli Yeşil Yapısal Bileşenlerle Lego Sistemi” projesi, çevre dostu ve ekonomik inşaat çözümleri sunarak örnek teşkil ediyor.
Bu değerli proje, 27 Eylül Çarşamba günü Edinburgh Dükü Prens Edward tarafından yerinde incelendi. Ziyarette, Birleşik Krallık’ın Türkiye Büyükelçisi Jill Morris, Hacettepe Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Cahit Güran, inşaat mühendisliği bölümünden proje yürütücüsü Prof. Dr. Mustafa Şahmaran ve British Council Ülke Direktörü Gill Caldicott da hazır bulundu. Prens Edward’in ziyareti sırasında, yükseköğretim kurumları arasındaki güçlü iş birliklerinin somut bir örneği gözler önüne serildi ve özellikle deprem bölgesinden gelen gençlerle bir araya gelerek onların projeye katkılarını yakından görme fırsatı yakaladı.
Projelerin Amacı ve Uygulamaları
Hacettepe Üniversitesi’nden Dr. Mustafa Şahmaran ve Bradford Üniversitesi’nden Prof. Ashraf Ashour’un öncülüğünde geliştirilen bu yenilikçi sistem, yaklaşık olarak 6 Şubat deprem felaketinden önce Newton-Katip Çelebi Fonu’nun sağladığı destekle tasarlandı ve uygulandı. Bu yöntem, deprem mağdurlarına yönelik sürdürülebilir ve düşük maliyetli yaşam alanları inşa etmeyi hedefliyor. Proje ekibinde, depremden etkilenen şehirlerden gelen lisansüstü öğrencilerin önemli katkılarıyla, çevreye zarar vermeden kullanılabilir ve yeniden yapılandırılabilir evler inşa edildi. Bu çalışmalar, afet sonrası yeniden inşa süreçlerine örnek olacak nitelikteydi.
Projenin başındaki isim, Prof. Dr. Mustafa Şahmaran, yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “Projemizin temel amacı, inşaat ve yıkım sırasında ortaya çıkan atıkların çevre, ekonomi ve toplum üzerinde yarattığı olumsuz etkileri asgari seviyeye indirmektir. Aynı zamanda, özellikle mültecilerin yoğun yaşadığı veya afet riski taşıyan ülkelerde enerji tasarruflu ve sürdürülebilir konutlar geliştirmeye odaklanıyoruz. Bu kapsamda, inşa edilen yeni yapılar ve malzemeler, özellikle lego benzeri, sökülebilir ve tekrar kullanılabilir yapı elemanları içeriyor. Bu sistemler, enerji ihtiyacını azaltırken, döngüselliği ve sürdürülebilirliği de destekliyor.” şeklinde projede elde edilen gelişmeleri ve faydalarını vurguladı.
British Council’in Desteği ve Projenin Önemi
British Council Türkiye Direktörü Gill Caldicott ise, şunları söyledi: “Bugün Hacettepe Üniversitesi’nde gerçekleştirilen bu projeyi ve özellikle Edinburgh Dükü Prens Edward’ın ziyaretiyle bu başarının taçlandırılmasını gururla karşılıyoruz. British Council ve TÜBİTAK’ın ortak girişimiyle hayata geçirilen bu proje, uluslararası alanda bilim ve teknolojinin sınırlarını zorlayan, yenilikçi çözümleriyle öne çıkan bir örnektir. Prof. Şahmaran ve Prof. Ashour’un birlikte geliştirdiği bu sistem, şu an deprem bölgesinde inşaat ve yeniden yapılanma çalışmalarına katkı sağlıyor. Ayrıca, bu projede yer alan ve yüksek lisans ile doktora seviyesinde eğitim gören gençler, afet sonrası yeniden inşanın temel taşlarını oluşturuyorlar. Bu çalışmalar, uluslararası iş birliğinin ve gençlerin katkısının önemini bir kez daha kanıtlıyor. Bu projelerin başarıyla sonuçlanması, Newton-Katip Çelebi Fonu’nun sağladığı destek ve katılım sayesinde mümkün olmuştur.”
Bu etkinlik, iki ülke arasındaki bilimsel ve teknolojik iş birliğinin ne denli güçlü ve etkili olduğunu bir kez daha gösterdi ve sürdürülebilir çözümler üretmenin önemini vurguladı.
