Okul kaygısının çocuklar üzerindeki etkisi ve belirtileri
Uzmanlar, okul kaygısının çocuklarda aşırı endişe, korku ve kaygıya neden olan bir durumu ifade ettiğini belirtiyor. Bu durum, çocuğun okula gitmekte zorlanması veya gitmek istememesi şeklinde kendini gösterebiliyor. Ayrıca, okul kaygısının çeşitli faktörlerden kaynaklanabildiğine dikkat çekiliyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikologu İnci Nur Ülkü, okulun çocuklar için yalnızca eğitim değil, aynı zamanda sosyal gelişim alanı olduğunu vurguluyor. Yeni bir okula başlama, sınıf veya öğretmen değişiklikleri, akademik zorluklar, sınavlar ve sosyal ilişkilerde yaşanan sorunlar gibi durumlar, çocuklarda okul kaygısını tetikleyebiliyor ve bu kaygı çeşitli biçimlerde kendini gösterebiliyor.
Okul kaygısının fiziksel ve duygusal belirtileri
Okul kaygısının belirtileri oldukça çeşitli ve fark edilmesi önemlidir:
- Çocuğun karın ağrısı, baş ağrısı, mide bulantısı ve nefes darlığı gibi fiziksel yakınmaları
- Endişe ve gerginlik hali, sürekli huzursuz ve mutsuz hissetmesi
- Okula gitmek istemediğine dair olumsuz duygular dile getirmesi ve kaçınma davranışları
- Arkadaşlarıyla ilişkilerin kopması ya da sosyal izolasyon
- Öfke nöbetleri ve ani davranış değişiklikleri
- Belirli aktivitelerden veya durumlardan kaçınma eğilimi
Çocuklarda okul kaygısına neden olan psikososyal faktörler
İnci Nur Ülkü, çocukların okul kaygısının altında yatan temel nedenleri şöyle sıralıyor:
- Özellikle okul öncesi ve ilkokul döneminde, anne-baba ayrılığı veya uzaklaşma endişeleri
- Sosyal ortamda kendine güven eksikliği, utangaçlık ve zorbalık gibi olumsuz deneyimler
- Öğrenme güçlükleri veya akademik başarısızlık korkusu
- Aile içi iletişim sorunları, çatışmalar veya aşırı koruyucu tutumlar
- Okul ortamının aşırı rekabetçi veya sıkıcı hale gelmesi
Okul kaygısını hafifletmek için ailelere öneriler
Uzmanlar, ailelerin çocukların okul kaygısıyla başa çıkabilmesi için aşağıdaki stratejileri benimsemelerini öneriyor:
- Çocukla açık ve samimi iletişim kurmak: Duygularını ve endişelerini paylaşmasını teşvik edin.
- Fiziksel ve duygusal durumunu gözlemlemek: Okul hakkında söylediklerine ve tepkilerine dikkat edin.
- Destekleyici bir ortam oluşturmak: Çocuğun güvenle duygularını ifade edebileceği alanlar sağlayın.
- Günlük rutinler belirlemek: Sabahları düzenli uyanma ve hazırlık alışkanlıkları kazandırın.
- Okula gitme sürecini aşama aşama planlamak: Kademeli adımlarla çocuğun kaygısını azaltın.
- Olumlu deneyimleri desteklemek: Okul sonrası aktiviteler ve hobilerle çocuğun ilgisini artırın.
- Uzman yardımı alın: Eğer ailelerin verdiği destek yeterli olmuyorsa, okul psikolojik danışmanları veya uzman psikologlardan profesyonel yardım alın.
Öğretmenlerin rolü ve çocuklara destek sağlama
İnci Nur Ülkü, öğretmenlerin, sınıf içindeki gözlemleriyle çocukların kaygılarının farkına varabileceğine dikkat çekiyor. Öğretmenlerin, çocuklarla birebir iletişim kurması ve onların ihtiyaçlarına uygun destek sunması büyük önem taşıyor. Öğrencilerin, ihtiyaç duyduklarında öğretmenleriyle rahatça iletişim kurabilmelerini sağlamak ve onlara güven ortamı sunmak, kaygıyı azaltmada etkili oluyor.
Okul ortamında, arkadaşlar arası ilişkileri güçlendirecek etkinlikler ve projeler düzenlenmesi, çocukların kendilerini daha güvende hissetmelerine ve okula karşı olumlu tutum geliştirmelerine katkı sağlar. Ayrıca, çocuklara okula gitmekle ilgili olumlu deneyimler kazandırmak ve onları teşvik etmek, okul kaygısının azalmasına yardımcı olur.
