Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Üyesi Doç. Dr. Belgin Usta Güç’ten Önemli Uyarılar
Uzmanlar, özellikle okul öncesi yaş grubunda görülen deri yakınmalarında belirgin bir artış olduğunu vurguluyor. Bu durumun temel nedenlerinden biri olarak, hijyen ve temizlik uygulamalarındaki artış ve buna bağlı olarak kullanılan dezenfektanların cilt üzerinde oluşturduğu tahriş gösteriliyor. Doç. Dr. Belgin Usta Güç, yaptığı açıklamada, özellikle klozetlerin dezenfektanlar ile temizlenmesi sonrasında yüzeyde kalan kimyasal maddelerin çocukların hassas ciltlerine zarar verdiğine dikkat çekti.
Kontakt Dermatitin Tanımı ve Türleri
Kontakt dermatit (KD), çevresel etkenlerle temas sonucu ortaya çıkan inflamatuar bir deri hastalığıdır. Bu hastalık, iki ana kategoriye ayrılır: alerjik kontakt dermatit ve irritan kontakt dermatit. Her iki form da toplumda oldukça yaygın olup, tüm dermatolojik şikayetlerin yaklaşık %4 ila %7’sini oluşturmaktadır. Erkek ve kadınlarda görülme sıklığı açısından ise genellikle eşit dağılım gösterir.
İrritan Kontakt Dermatitin Gelişimi ve Belirtileri
İrritan kontakt dermatit, kimyasal maddeler veya fiziksel travma sonucu derinin inflamatuar reaksiyon göstermesiyle gelişir. Bu durum ilk etapta kızarıklık, ödem, deride soyulma, içi su dolu kabarcıklar gibi belirtilerle kendini gösterir. Tahriş devam ederse, kızarıklık artar, derinin üst tabakası kalınlaşır, çizgiler belirginleşir ve zamanla nasırlaşma ile çatlaklar oluşabilir. Günlük yaşamda sık karşılaşılan örnekler arasında; kuaförlerin saç boyama işlemleri sonrası ellerde dermatit gelişimi, saç derisinde reaksiyonlar, makyaj malzemelerinin göz çevresinde sebep olduğu dermatitler ve klozet yüzeyleriyle temas sonrası bacak arkasında oluşan dermatitler bulunur.
Kimyasal Maddelerin Deriye Etkisi ve Oluşumu
Klozetlerin temizliğinde kullanılan deterjanların kimyasal yapısının yüksek alkalilik içerdiğini vurgulayan Güç, bu tür alkalilerin asitlere göre çok daha şiddetli ve ağrılı deri hasarlarına yol açtığını belirtiyor. Koyu kahverengi, sert, kuru ve çatlaklarla kaplı deri görünümüne neden olan bu kimyasal maddeler, özellikle sodyum, amonyum ve potasyum hidroksit gibi güçlü alkaliler içerir. Ayrıca sodyum ve potasyum karbonat, kalsiyum oksit gibi maddeler de deterjanlarda bulunabilir. Çocukların tekrarlı teması ve maruziyeti sonucunda, saatler hatta günler içinde deri reaksiyonları ve dermatit oluşabilir. Bu durumda, kaşıntı ve deri bütünlüğünün bozulması, emilimi kolaylaştırır ve durumun daha da şiddetlenmesine neden olur. Bu döngü, ciddi cilt sorunlarına yol açabilir.
Tedavi ve Korunma Yöntemleri
Güç, tedavinin temel amacının irritan maddelerle teması önlemek olduğunu vurguluyor. Çocukların ve yetişkinlerin, temastan hemen sonra ılık suyla yıkanması ve ciltlerinin iyice kurulanması gerektiğini belirtiyor. Ayrıca, deterjanların ve alkalilerin sürekli temasını engellemek için, klozet temizliği sonrası mutlaka bol suyla durulama yapılması öneriliyor. Evde kullanılan klozetlerin her kullanımdan önce dezenfekte edilmesinin gereksiz olduğunu ve bu konuda aşırı hassasiyet gösterilmemesi gerektiğine dikkat çekiyor. Güç, cilt bariyerinin korunması ve yenilenmesini desteklemek amacıyla, nemlendirici kremlerin düzenli kullanımını öneriyor. Bu önlemler, irritan maddelerin cilde zarar vermesini azaltır ve dermatit riskini önemli ölçüde düşürür.
Sonuç ve Öneriler
Çocukların sağlığı ve cilt sağlığını korumak adına, özellikle temizlik ve hijyen uygulamalarında dikkatli olunmalı ve kimyasal içerikli ürünlerin kullanımında ölçülü davranılmalıdır. Uzmanlar, çocukların cilt sağlığını korumak ve dermatit gibi problemlerin önüne geçmek için düzenli cilt bakımı ve uygun temizlik alışkanlıklarının benimsenmesini öneriyor.
