Okula uyum süreci ve okul fobisi arasındaki farklar
Okula yeni başlayacak olan her çocuk, doğal olarak çeşitli uyum güçlükleri yaşayabilir. Bu ilk dönemlerdeki zorluklar, genellikle “okula alışma süreci” olarak adlandırılır ve zamanla kendiliğinden aşılır. Ancak, bu süreçle okul fobisi arasında önemli farklar bulunmaktadır. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Psikoloji Bölümü’nden Uzm. Kln. Psk. Müge Leblebicioğlu Arslan, konu ile ilgili önemli bilgiler paylaşmıştır.
İlkokulun özellikle anaokulu veya birinci sınıf gibi yeni başlayan çocuklarda okul uyum güçlüğü yaşaması oldukça yaygın ve doğaldır. Bu durum, çocuğun yeni ortama, arkadaşlara ve rutinlere adaptasyon sürecinde gösterdiği tepkilerdir. Bazı çocuklar bu süreci daha kolay atlatırken, bazıları için bu süreç daha zorlu olabilir. Bu farklılıklar, çocuğun mizacı, bağlanma stilleri ve ebeveyn tutumları gibi faktörlerden kaynaklanabilir. Ancak unutulmamalıdır ki, her çocuk okuldan kaçmak istemiyorsa, bu durum otomatik olarak okul fobisi anlamına gelmez. Okula uyum sağlama süreci, çocuğun yeni deneyimlere alışmaya çalıştığı ve zamanla azalacak doğal bir süreçtir.
Okul fobisi nedir?
Okul fobisi, çocuğun yaşadığı stres ve kaygı nedeniyle okula gitmekten korkması ve bu durumu reddetmesi durumudur. Bu durum, özellikle okul saatleri yaklaştığında veya okul hakkında konuşulduğunda yoğun duygusal ve fiziksel sıkıntılarla kendini gösterebilir. Okul fobisi, aslında bir sonuca işaret eder; çocuğu bu duruma sokan nedenler ise her bireyde farklılık gösterebilir. Örneğin, çatışmalı ebeveyn ilişkileri yaşayan bir çocuk, okulda ailesinin kavga edebileceği korkusunu taşıyabilir. Bu korku, çocuğun okula gitmek istememesine neden olabilir. Dışarıdan bakıldığında, okula gitmek istemeyen, okul günü ağlayan veya okula karşı direnç gösteren çocuklar gözlemlenebilir. Ancak, burada esas mesele sadece okul korkusu değildir; bu, daha derin psikolojik ve duygusal nedenlere dayanabilir. Bu nedenle, uzman klinik psikologlar ve aile işbirliği içinde, bu nedenlerin doğru şekilde belirlenmesi ve uygun müdahalelerin planlanması oldukça önemlidir.
Ailelere öneriler
Bu süreçte ailelerin rolü oldukça kritiktir. İşte çocuğunuzun okul fobisi ile başa çıkabilmesi ve uyum sürecini kolaylaştırması adına yapabileceğiniz bazı önemli adımlar:
- Okula gitme konusunda tutarlı ve kararlı olun. Bu tutum, otoriter ve baskıcı olmamalı; aksine, anlayışlı, güven verici ve destekleyici olmalıdır.
- Okula gitme korkusu hakkında açık ve samimi diyaloglar kurun. Çocuğun duygularını ifade etmesine imkan tanıyın ve onu anlamaya çalışın.
- Okula gitme saatlerinde tutarlı ve kararlı olun. Çocuk, güvenli ve öngörülebilir bir ortamda kendini daha güvende hisseder.
- Okul eşyalarını birlikte seçin. Sevdiği karakterler ve renkler kullanarak, okul eşyalarının ona özel ve sevimli olmasını sağlayın.
- Akranları ile buluşmalar ve sosyal etkinlikler planlayın. Bu, çocuğun yeni arkadaşlar edinebilmesine ve kendini güvende hissetmesine yardımcı olur.
- Sınıf öğretmenleri ve rehber öğretmenleri ile işbirliği yapın. Profesyonel destek ve öneriler alın.
- Her çocuğun farklı olduğunu unutmayın. Okul fobisi olarak adlandırılsa da, her çocuk için işleyiş farklıdır. Çocuğunuzun psikolojik iyi oluşunu sağlamak ve bu süreci sağlıklı bir şekilde atlatması için uzman psikolojik destek alın.
Sonuç
Okula başlangıç döneminde yaşanan uyum güçlükleri, çocuk gelişiminin doğal bir parçasıdır. Ancak, bu sürecin uzun sürmesi veya çocuğun günlük yaşamını olumsuz etkilemesi halinde, okul fobisi gibi daha ciddi sorunların devreye girebileceği unutulmamalıdır. Ailelerin sabrı, anlayışı ve profesyonel destek ile, çocuğunuzun güvenle yeni ortama alışmasını sağlayabilir, sağlıklı ve mutlu bir eğitim süreci geçirmesine katkıda bulunabilirsiniz.
