Türkiye’nin Elektrik Dağıtımında 2022 Yılı Yatırım ve Gelişmeleri
Enerji sektöründe sürdürülebilirliği ve gelişimi temel alan çalışmalarını aralıksız sürdüren Türkiye’deki 21 elektrik dağıtım şirketinin 2022 yılı toplam yatırımları, önemli bir artış göstererek 27 milyar 340 milyon TL seviyesine ulaştı. Bu yatırımların büyük bir kısmını, toplam 21,9 milyar TL’ye yaklaşan şebeke altyapı yatırımları oluşturmaktadır. Elder tarafından hazırlanan detaylı rapora göre, sektörün bu gelişimi, ülke genelindeki enerji altyapısının güçlendirilmesine ve modernizasyonuna büyük katkı sağlamaktadır.
Raporun ön sözünde Elder Genel Sekreteri Özge Özden, enerji sektörünün teknolojik dönüşüm ve iklim değişikliğine karşı alınan önlemlerle birlikte hızla evrildiğine dikkat çekerek şunları söyledi: “Enerji sektörü, yeni teknolojilere ve sürdürülebilirlik ilkelerine odaklanarak, hem günlük ihtiyaçlara cevap verirken hem de iklim politikalarının gerektirdiği dönüşümleri gerçekleştiriyor. Türkiye, Paris İklim Anlaşması’nı onaylayarak 2053 yılına kadar net sıfır karbon hedefini benimsemiş ve bu doğrultuda çalışmalarını sürdürüyor. Bu hedefe ulaşmak için yenilenebilir enerji kaynaklarını, elektrikli araç altyapılarını ve enerji verimliliği projelerini hızlandırıyoruz. Ayrıca, yeşil hidrojen, nükleer füzyon, karbon yakalama ve depolama teknolojileri gibi geleceğin enerji üretim teknolojilerine de ciddi yatırımlar yapıyoruz.”
ŞEBEKE YATIRIMLARI VE HİZMET GÜCÜ
Sektörde gerçekleştirilen yatırımlar, özellikle şebeke altyapısının güçlendirilmesine büyük önem kazandı. 2021 yılına kıyasla %85,7 oranında artış göstererek, toplam 14,7 milyar TL’den 27,3 milyar TL’ye yükseldi. Bu büyük yatırım tutarının yaklaşık 21,9 milyar TL’si, enerji nakil hatları, trafo merkezleri ve dağıtım şebekelerine yapıldı. Yıl içinde en yüksek yatırım tutarını, 2,6 milyar TL ile Toroslar EDAŞ gerçekleştirirken, onu 2,3 milyar TL ile Boğaziçi EDAŞ ve 2,3 milyar TL ile GZD EDAŞ takip etti.
Enerji altyapısına yapılan yatırımlar sayesinde, toplam dağıtım hattı uzunluğu 2021’de 1 milyon 363 bin km iken, 2022’de 1 milyon 401 bin km’ye ulaşarak artış gösterdi. Ayrıca, trafo sayısı da yüzde 8,5 artarak 508 bin 880’den 522 bin 311’e çıktı.
2022 YILINDA ELEKTRİK TÜKETİMİ VE ÜRETİM
Rapora göre, 2022 yılında elektrik tüketimi, önceki yıla göre %0,23 oranında artışla 253,6 TWh seviyesine yükseldi. Tüketimin dağılımı ise şu şekildeydi: sanayi %42,73, kamu ve özel hizmetler %25,45, meskenler %24,39, tarımsal faaliyetler %3,72 ve aydınlatma aboneleri %2,17. Bu veriler, sektörün enerji talebinin stabil seyrettiğini ve çeşitlendiğini göstermektedir.
2022’de toplam elektrik üretimi, lisanslı ve lisanssız üretim kaynaklarının toplamında, bir önceki yıla kıyasla %2,6 düşüşle 311,78 GWh’ye geriledi. Lisanssız elektrik üretimi ise %4,3 artışla 12,7 GWh’ye ulaşırken, toplam üretim 324 bin 517 GWh olarak gerçekleşti. Kaynaklar bazında ise, doğal gaz santrallerinin payında önemli bir azalma gözlemlendi. 2021’de %33,9 olan doğal gaz santrali üretiminin payı, 2022’de %22,7’ye geriledi. Buna karşılık, ithal kömür payı %17,2’den %20,3’e, hidroelektrik %17,4’ten %21,5’e, yerli kömür %15,5’ten %15,9’a ve rüzgar enerjisi %9,7’den %11,2’ye çıktı. Güneş enerjisinin payı ise, devlet destekleriyle birlikte %5 oranında artış gösterdi.
Abone ve İstihdam Verileri
2022 yılı sonunda, toplam abone sayısı 48,6 milyona yükseldi. Bölgeler bazında en yüksek abone sayısı, 5,3 milyon ile Boğaziçi EDAŞ’da olurken, onu 4,5 milyon ile Başkent EDAŞ ve 4,3 milyon ile Toroslar EDAŞ izledi. Kayıp oranları açısından ise, en düşük oran yüzde 4,32 ile AKEDAŞ’a ait oldu. Abone başına kesinti sıklığında en iyi performansı ise 8,6 kesinti ile AYEDAŞ gösterdi. Ayrıca, sektörün toplam çalışan sayısı 2022 sonunda 66 bin 692’ye ulaştı ve Ar-Ge projeleriyle de sektörde yenilikçilik devam ediyor.
Ar-Ge ve Teknolojik Gelişmeler
2014-2022 yılları arasında gerçekleştirilen toplam Ar-Ge projeleri sayısı 414’e ulaşırken, bu projelerin %18,36’sını malzeme teknolojisi ve şebeke işletimi alanındaki çalışmalar oluşturdu. Sistem işletimi ve hizmet kalitesini artırmaya yönelik projeler ise %17,87 oranıyla ikinci sırada yer aldı. Şebeke işletimi ve altyapı teknolojileri, sektörün öncelikli odak noktaları arasında bulunuyor.
