Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. İnsu Yılmaz’dan Ürtiker Hakkında Önemli Uyarılar ve Bilgilendirmeler
15 yıl önce Avrupa ve Amerika’da tanınmaya başlanmış olan ve günümüzde dünya genelinde yaygınlık gösteren ürtiker, halk arasında sıkça karşılaşılan ve genellikle kurdeşen olarak bilinen cilt rahatsızlığıdır. 1 Ekim Dünya Ürtiker Günü vesilesiyle, uzmanlar halkı doğru bilgilendirmek ve yanlış inanışları düzeltmek amacıyla detaylı bilgiler paylaştılar. Prof. Dr. İnsu Yılmaz, bu rahatsızlık hakkında önemli açıklamalarda bulunarak, hastalığın yaşam kalitesini nasıl etkilediğine ve tedavi yaklaşımlarına değindi.
Ürtiker Nedir ve Nasıl Tanımlanır?
Ürtiker, genellikle ciltte kızarık, kabarık ve kaşıntılı lezyonlar şeklinde kendini gösteren, hayatı tehdit etmeyen ancak yaşam kalitesini ciddi şekilde olumsuz etkileyen bir hastalıktır. Bazen bu lezyonların altında vücutta şişlikler, yani anjioödem gelişebilir. Bu şişlikler, göz kapakları, dudaklar veya boğaz gibi bölgelerde ortaya çıkabilir ve nefes almada güçlük gibi acil durumlara yol açabilir. Bu hastalık, genellikle 6 haftadan kısa süren akut form ve 6 haftadan uzun süren kronik form olmak üzere ikiye ayrılır. Her birey, yaşamı boyunca yaklaşık %20 oranında akut ürtikere yakalanabilirken, kronik form toplumda %1 ila %3 oranında görülmektedir.
Akut ve Kronik Ürtiker Arasındaki Farklar
Akut ürtikerde, çoğu zaman neden bilinmeyebilir; ancak enfeksiyonlar, bazı gıdalar ve ilaçlar tetikleyici olabilmektedir. Tedavisinde antihistaminikler, gerekirse kortizon kullanılabilir. Nedensel faktörler araştırılarak, enfeksiyonların veya alerjik tetikleyicilerin belirlenmesi önemlidir. Kronik ürtiker ise, genellikle nedensiz olup, vücudun kendi kendine oluşturduğu oto-immün veya oto-alerjik reaksiyonlar sonucu ortaya çıkar. Bu durumda, hastaların gereksiz ve yanlış diyetler uygulamaması kritik öneme sahiptir çünkü yanlış beslenme, hastalığı daha da alevlendirebilir ve yaşam kalitesini düşürebilir.
Kronik Ürtikerin Klinik ve Tedavi Yöntemleri
Kronik spontan (kendiliğinden ortaya çıkan) ürtiker, en sık görülen formdur. Bu durumda vücutta belirli bir tetikleyici olmadan, ciltte kızarıklık ve kabarıklıklar oluşur ve kendiliğinden kaybolur. Ortalama 5 yıl devam edebilen bu hastalıkta, bağışıklık sistemi kendi hücrelerine karşı antikorlar üretir; bu da oto-immün reaksiyonlara işaret eder. Gıdalar veya dışarıdan alınan tetikleyiciler bu hastalığın oluşumunda rol oynamaz. Tedavide, antihistaminikler temel ilaçlardır; dirençli vakalarda ise omalizumab veya siklosporin gibi immünosupresif ilaçlar kullanılabilir.
Fiziksel ve Uyarıcı Faktörlerle İlişkili Ürtikerler
En sık görülen uyarılabilir ürtiker türü, dermografizm veya basınçla tetiklenen ürtikerlerdir. Bu hastalar, çorap, kemer veya sıkıca sarılan giysiler gibi vücudu sıkan bölgelerde daha fazla kızarıklık ve kabarma yaşarlar. Ayrıca, sıcak, güneş ışığı veya titreşim gibi tetikleyicilerle de ortaya çıkan kolinerjik (ter) ürtiker gibi diğer uyarılabilir formlar mevcuttur. Bu türler, genellikle kaşıntı ve rahatsızlık hissini artırır ve hastanın yaşam kalitesini olumsuz etkiler.
Hastalığın Yönetimi ve Hasta Bilinçlendirme
Prof. Dr. Yılmaz, hastalara şu tavsiyelerde bulunuyor: “Hastalar, bu hastalıkla ilgili endişe ve paniğe kapılmamalı; çünkü kronik ürtikerin kendiliğinden geçebileceğine ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabileceğine inanmalıdır. Ayrıca, yanlış diyetler ve gereksiz tetikleyici arayışları hastalığı daha da şiddetlendirebilir. Uygun tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile hastalar, rahat bir yaşam sürdürebilirler.”
Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD) Hakkında
Türkiye’de alerji ve immünoloji alanında ilk kurulan meslek örgütü olan Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD), erişkin ve çocuk alerji-immunoloji uzmanlarını bir araya getirerek, hastalıkların tanı ve tedavisinde bilimsel gelişmeleri takip etmekte ve toplumda farkındalık yaratmayı hedeflemektedir. Uluslararası alanda EAACI, AAAAI, SIAF ve WAO gibi saygın kurumlarla iş birliği yapan dernek, düzenlediği kongre ve eğitimler ile sağlık çalışanlarının en yeni bilgilerle donanmasını sağlamaktadır. Ayrıca, toplum sağlığını ilgilendiren farkındalık kampanyaları ve ücretsiz eğitim programlarıyla geniş kitlelere ulaşmayı amaçlamaktadır. Dernek, bilimsel gelişmeleri ülkemizde uygulamaya koymak ve alerji hastalarının yaşam kalitesini artırmak için önemli çalışmalar yürütmektedir.
